قلعه لمبسر (لمسر) در نزدیکی قزوین

این قلعه ابعادی در حدود ۴۸۰ متر در جهت شمالی – جنوبی و ۱۹۰ متر در جهت شرقی – غربی دارد و در منطقه الموت و در شمال شرقی شهر رازمیان واقع‌شده است.

متأسفانه پیرامون سال ساخت این بنا در اسناد تاریخی زیادی به میان نیامده است اما نوع ساخت و مصالح بکار رفته در آن نشانگر این است که از این قلعه از استحکامات دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی می‌باشد که در دوره سلجوقیان مورد استفاده گسترده قرار گرفته است و از مهم‌ترین پایگاه‌های اسماعیلیان پس از دژ حسن صباح به شمار می‌آمده است.

دیواره‌های عظیم دولایه با ارتفاعی افزون بر ۱۰ متر از سنگ‌های بسیار بزرگ، که اکنون تنها بقایای ناچیزی از آن باقی‌مانده است، وظیفه محافظت از قلعه در برابر هجمه دشمنان بود. ساختمان اصلی در بخش شمالی دژ با دیوارهایی به قطر ۱۲۰ سانتی‌متر از سنگ تراشیده، جایگاه اصلی کیا بزرگ امید فرمانروای قلعه بوده است.

از استحکامات شمالی قلعه که تنها راه نفوذ و دسترسی به آن بوده، اثری به‌جای نمانده است. اما با توجه به آثار باقی‌مانده، این بخش مسلماً دارای دروازه و برج و باروهای عظیم بوده است. برای ساخت استحکامات این قلعه از مصالح سنگ با ملات ساروج یکپارچه استفاده‌شده است.

وسعت کم‌نظیر قلعه لمبسر اجازه مختصر کشت به اهالی آن می‌داده تا در مواقع محاصره خودکفا باشند. وجود مخازن شگفت‌آور و عظیم آب و غلات در جنوب و جنوب شرقی قلعه گواهی بر این است که در زمان حیات این قلعه نیز کشاورزی رونق فراوانی داشته است.

باروی غربی قلعه و برج‌های آن نسبت به باروی شرقی استحکام زیادی ندارند، زیرا وضع طبیعی آنها یعنی پرتگاه‌های عمیق این سمت بهترین بارو و حصار دفاعی است. در این طرف بر سر هر تیزی و پیش‌آمدگی کوه، برجی کوچک ساخته‌اند که فاصله آنها از یکدیگر در حدود یک متر است.

در بخش شرقی قلعه، بارویی بلند به ارتفاع ۱۰ متر ساخته‌شده است. به نظر می‌رسد این بخش برج، دیده‌بانی محافظان قلعه بوده تا هم دید وسیعی داشته و هم از فراز آن بر مهاجمین تسلط داشته باشند. این بارو سالم‌ترین قسمت دژ است که مشرف بر رود جاری در کنار آن است. در سه سمت دیگر قلعه به دلیل نفوذناپذیری طبیعی،‌ باروهایی کوتاه‌تر ساخته‌شده است.

دروازه جنوبی که کف آن حدود صد و پنجاه متر پایین‌تر از دروازه شمالی است، سالم‌تر باقی‌مانده است. این دروازه شامل دو در پشت سر یکدیگر است و اختلاف سطح این دو حدود ۶ متر است. در اول رو به مغرب باز می‌شود و در دو طرف آن برج‌های بلندی بوده است. آنچه امروزه از برج سمت چپ باقی‌مانده، ارتفاعی بیش از ۶ متر دارد. پس‌ازاین در، راه قلعه پیچ می‌خورد و به در دوم منتهی می‌شود که اتاق نگهبانان در کنار آن است. دیوار و تاق این دو درگاه از سنگ تراشیده مکعبی ساخته‌شده است.

در زمین شیب‌دار و محصور دژ، خرابه‌های بسیاری دیده می‌شود. بعضی از این ویرانه‌ها از خشت و گل هستند و از ویرانی جدید بناهای درون قلعه خبر می‌دهند. ساختمان‌های مهم دژ لمبسر درست در زیردست دروازه شمالی جای داشته‌اند و در فضایی به طول ۳۵ متر و عرض ۲۵ متر بناشده بوده‌اند.

در زاویه جنوب شرقی این فضا برجی نیز بناشده است. ساختمان‌های قسمت جنوبی این فضا سالم‌تر باقی‌مانده‌اند. در این قسمت ۱۲ اتاق باریک وجود دارد که رو به مشرق ساخته‌شده‌اند. در عرض اتاق‌ها درهایی کار گذاشته‌شده‌اند که به راهروها باز می‌شد. هلال شکسته تاق درگاه‌ها که از سنگ تراشیده و ساخته‌شده‌اند، هنوز باقی است. هر اتاق ۵/۰۷ متر طول، ۱/۰۹ متر عرض و پنجره‌های کوچک دارد. دیوارهای اتاق‌ها ۱/۰۲ متر قطر دارند و از قطعات عظیم سنگ‌های تراشیده ساخته‌شده‌اند. کف اصلی قلعه با روزهایی که قله و بناهای آن بر پا بوده‌اند، فرقی نکرده است، زیرا مجرای فاضلاب قلعه هنوز باقی است و با کف قلعه در یک سطح است. غیر از بناهایی که شرح داده شدند، اتاق‌های دیگری با تاق‌های ضربی در داخل باروی قلعه دیده می‌شوند که نیمی از آن‌ها در زیر سنگ و خاک قرار دارند.

آدرس: جاده الموت، رازمیان، ابتدای جاده روستای هیر

برای دسترسی به این دژ بعد از خروج از قزوین وارد جاده سرسبز و زیبای الموت شوید. در دو راهی معلم‌کلایه – علی‌آباد، مسیر معلم‌کلایه و سپس قلعه الموت را پیش بگیرید. قلعه تاریخی لمبسر در ۲ کیلومتری شهر رازمیان و در ابتدای جاده روستای هیر قرار دارد.

در خصوص دسترسی به خود قلعه باید گفت درگذشته دسترسی به این قلعه راحت نبوده و نیازمند صخره‌نوردی، سنگ‌نوردی و در ارتفاعات بالا استفاده از طناب بوده است. در حال حاضر این مجموعه در زمره جاذبه‌های گردشگری استان قزوین قرار دارد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بخش‌هایی از آن را ترمیم کرده است. راه‌های ورودی خوبی برای قلعه تعبیه‌شده و پله‌های سیمانی و آهنی ساخته‌شده که دسترسی را برای گردشگران آسان می‌کند. مسیر نیز بسیار مشخص است و احتمال گم‌شدن به صفر می‌رسد. بعد از طی حدود ۲۵۵ پله به قلعه می‌رسید.